در هنر ایرانی-اسلامی آرایه‌ها عناصری مازاد بر اصل اثر نیستند و نه تنها مایه‌ی تکمیل هنر بلکه مایه‌ی تشکیل هنر هستند چرا که در هنر ایرانی-اسلامی زیبنده بودن از همان ابتدا با ساختن همراه بوده است. از این راه هدف این مقاله تبیین بن‌مایه‌های آرایههای هنر ایرانی-اسلامی در جهت فهم نقش این آرایه‌ها در تشکیل این هنر قرار گرفت و پیکره‌ی مطالعاتی آن کاخ چهلستون اصفهان، چه این کاخ در یکی از دوره‌های طلایی هنر ایرانی-اسلامی یعنی دورهی صفویه بنا شده است. روش اسطوره‌شناسی تمثیلی کروزر نیز روش تحقیق این نوشتار قرار گرفت، چرا که آرایههای دورهی صفوی اغلب نقش‌مایه‌های اسطوره‌ای، نمادین و تمثیلی هستند و روش اسطوره‌شناسی تمثیلی کروزر روشی مناسب جهت تحلیل آثار تمثیلی است؛ کروزر بر آن است که در یک اثر تمثیلی رابطه‌ی میان صورت و معنا مبتنی بر تمثیل است و از این راه صورت اثر یا نمادی از معنا می‌شود یا از طریق روایتی اسطوره‌ای به معنا ارجاع می‌دهد. این مقاله در نهایت از اسطوره‌شناسی تمثیلی آرایههای کاخ چهلستون به این نتیجه رسید که معنای پس‌پشت آرایههای کاخ چهلستون فرهمندی دقیق‌تر فرهمندی مورد نیاز برای شهریاری یا به اصطلاح فره‌ی کیانی است دال بر این‌که بنیان چنان کاخی تنها از چنین شهریاری ساخته است.
)