بازشناسی کنش‌ورزی سیاسی هنر زیست‌محیطی معاصر با رویکرد ارج‏شناسی در نظریه‌‏انتقادی (مطالعه‌موردی: اکتیویسم لیبریت‌تیت و سمفونی درختان آبی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 پژوهشگر پسادکتری بنیاد ملی علم ایران، تهران، ایران

2 استاد گروه پژوهش هنر، دانشکده هنر، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران

چکیده

‏ تلاش هنر معاصر در گذار از انقلاب مفهومی، دخالت و توان تغییر در گفتمان‏های اجتماعی است. رویکرد اخلاقی هنر معاصر در هیأت اکتیویسم ‏هنری، چشم‎‎اندازی انتقادی به مسائل اجتماعی در دنیای ‏هنر گشوده‌است. از مقوله‏های بنیادین فلسفه اجتماعی، سیاست بهره‏وری از محیط‏زیست و تعهدات ‏زیستی به‏عنوان نگرانی جهانی در همه ابعاد است که از مضامین مورد توجه در اکتیویسم‏های ‏هنری سال‏های اخیر بوده و دیالکتیک میان هنر، امر اجتماعی و اخلاق را مطرح‌ ساخته. در علوم ‏اجتماعی معاصر آراء ‌نسل‏ سوم نظریه‏انتقادی در پرداختن‌‌ به مبانی هنجاری، تعیین دستورزبانِ اخلاقیِ تضادهای اجتماعی در تبیین الگوی"به‏رسمیت‏شناختن"است. از همین‎‏رو پژوهش حاضر به مطالعه قرائت نسل‏سوم نظریه‏انتقادی از"بازشناسی"در مطابقت با جنبه اخلاقی تعارضات زیست‎‏محیطی مورد توجه در اکتیویسم‏های هنری می‏پردازد. این پژوهش با فرض همسویی تلاش برای به‏رسمیت‏شناختن واقعیت‏های اجتماعی بحران زیست‏محیطی در اکتیویسم‏های هنری و نظریه‏ ارج‏شناسی (قرائت اکسل‌هانت)، سعی در مطالعه کنش‎ورزی اجتماعی-سیاسی در هنر موضوع‏گرای معاصر دارد که با روش توصیفی-تحلیلی صورت ‏می‏پذیرد. ازاین‏رو می‏توان به این نتیجه اذعان داشت که توانشِ‌ اجتماعی اکتیویسم‏های هنری در پیگیری مطالبات اجتماعی با جنبه‏های بازشناسی در نظریه‏انتقادی نسل‌‏سوم مطابقت ‌دارد؛ این توان در راستای شناخت و اقدام برای ترسیم پیامدهای تخریب محیط‏زیست، همچنین فشار بر نهادهای قدرت و ایجاد مسئولیت‏ پذیری در تعهدات‌زیستی در دوران معاصر است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

مراجع

  1. اسمارت، بری. (1394). «شناخت/اپیستمه»، فرهنگ اندیشه انتقادی از روشنگری تا پسامدرنیته. ویراسته مایکل پین. (ترجمه پیام یزدانجو)، تهران: مرکز.
  2.  اندرسون، جوئل. (1383). «نسل سوم مکتب فرانکفورت چگونه می‏اندیشد»، راهبرد. برگردان مجتبی کرباسچی، قاسم زائری. شماره 33. 386-3991.
  3. برمودس، خوزه لوییس؛ گاردنر، سباستین. (1387). هنر و اخلاق. مترجم مشیت اعلایی. تهران: فرهنگستان هنر.
  4. بیشاپ، کلر.(1396). هنر چیدمان (ایستالیشن آرت). تهران: مهرنوروزی.
  5.  رشیدیان، عبدالکریم. (1394). فرهنگ پسامدرن. تهران: نی.
  6.  طاهری، محبوبه؛ افضل ‎طوسی، عفت ‎السادات؛ نوذری، حسینعلی. (1401). بازتعریف عدالت ‏اجتماعی در هنر پست‏مدرن با رویکرد انتقادی مطالعات ‏فرهنگی (مطالعات موردی چیدمان‏ شیبولث و پرفرمنس تنش درونی)، نشریه هنرهای زیبا-هنرهای تجسمی، 27(1)، 17-28.
  7.  نجف‎ زاده، رضا. (1381). مارکسیسم غربی و کتب فرانکفورت. تهران: قصیده ‏سرا.
  8.  نوذری، حسینعلی. (1394). نظریه‏ انتقادی مکتب فرانکفورت. تهران: آگه.
  9. مشیرزاده، حمیرا. (1384). «بازبینی نظریه انتقادی در روابط بین ‏الملل»، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی. شماره 67، 225-249.
  10.  معینی‌علمداری، جهانگیر. (1388). «نظریه انتقادی جدید: فراسوی پست‏مدرنیسم و اندیشه پساانتقادی»، پژوهش سیاست نظری. شماره 6، 61-75.
  11. مکاریک، ایرنا ریما. (1393). دانش‏نامه نظریه‏ های ادبی معاصر. (ترجمه مهران مهاجر، محمد نبوی). تهران: آگه.
  12.  هاین، هیلده. 1397. هنر عمومی. مترجم شهریار وقفی‏ پور. ویراستار مسعود قاسمیان. تهران: فرهنگستان هنر.
  13. هانت، اکسل. (1386).«آشنایی با فیلسوف معاصر آلمانی آکسل هونت». مجله فلسفی زیزفون. مصاحبه کننده اُلیویه وُارول، ترجمه شیدان وثیق. ۲۷ دی (۱۳۸۶). قابل دسترسی در:
  14. http://nasour.net/1386.10.28/42.html .
  15. Anderson, J. (2000). "The" Third Generation of the Frankfurt School. lntectuall Histoy Nwesletter [online], 22, 49-61. 15. Anderson, J. (2011). 1. Situating Axel Honneth In The Frankfurt School Tradition. In Axel Honneth: Critical Essays (pp. 31-57). Brill.
  16. 16. Aladro Vico, E., Jivkova-Semova, D. and Bailey, O. (2018). Artivism: A new educative language for transformative social action. Comunicar. Media Education Research Journal, 26 (57), 9-18.
  17. 17. Bishop, C. (2006). Participation Documents of Contemporary Art. London: Whitechapel. 18. Black, B. C., Hassenzahl, D. M., Stephens, J. C., Weisel, G. and Gift, N. (2013). Climate Change: An Encyclopedia of Science and History (Vol. 1). Santa Barbara, CA: ABC-Clio.
  18. 19. Benjamin, W. (1973). The author as producer. In Understanding Brecht (pp. 85-103). Translated by Bostock, A. Lonndon: New Left Books.
  19. 20. Brincat, Sh. (2015). Global Climate Change Justice: From Rawls’ Law of Peoples to Honneth’s Conditions of Freedom. Environmental ethics, 37(3), 277-305.
  20. 21. Capstick, Stuart. Hemstock, Sarah. Senikula, Ruci. 2018. "Perspectives of artist–practitioners on the communication of climate change in the Pacific", International Journal of Climate Change Strategies and Management, 10(2), 323-339.
  21. 22. Carson, R. (2002). Silent spring (1962). New York: Houghton Mifflin Harcourt.
  22. 23. Coolsaet, B. and Néron, P.Y. (2000). Recognition and Environmental Justice. In Environmental justice: Key issues (pp. 1-17). London: Routledge.
  23. 24. Demos, TJ. 2013.” Contemporary Art and the Politics of Ecology”. Third Text. 27:1, 1-9.
  24. 25. Dickie, G. (1974). Art and the Aesthetic: An International Analysis. Ithaca, New York: Cornell University Press.
  25. 26. Dunaway, F. (2009). Seeing Global Warming: Contemporary Art and the Fate of the Planet. Environmental History, 14(1), 9-31.
  26. 27. Evans, M. (2015). Artwash: Big Oil and the Arts. London: Pluto Press.
  27. 28. Gilmurray, J. (2018). Ecology and Environmentalism in Contemporary Sound Art. Thesis (PhD). University of the Arts London.
  28. 29. Golańska, D. and Kronenberg, A. K. (2020). Creative practice for sustainability: A new materialist perspective on artivist production of eco-sensitive knowledges. International Journal of Education through Art, 16(3), 303-318.
  29. 30. Honneth, Axel. (1992). “Integrity and Disrespect: Principles of Morality Based on the Theory of Recognition”, Political Theory, 20(2): 187–201.
  30. 31.
  31. Honneth, A. (1995). The Struggle for Recognition: The Moral Grammar of Social Conflicts. Cambridge: MIT Press. 32. Honneth, A. (2004). Recognition and Justice: Outline of a Plural Theory of Justice’. Acta Sociologica, Translated by Inkpin, A., 47 (4), 351-364.
  32. Honneth, A. (2007). Disrespect: The Normative Foundations of Critical Theory. Cambridge: Polity Press.
  33. 34. Honneth, A., Rancière, J. (2016). Recognition or Disagreement A Critical Encounter on the Politics of Freedom, Equality, and Identity. New York: Columbia University Press.
  34. 35. Iser, M. (2019). Recognition. The Stanford Encyclopedia of Philosophy [online]. Available from:
  35. 36. Juhola, K., Huhmarniemi, M. and Raatikainen, K. (2020). Artistic Research on Dialogical Aesthetics: Ethics of Gathering. Ruukku, 14.
  36. 37. Kagan, S. (2014). “The practice of ecological art”. Plastik [en ligne] Vol 4, pp. 1-6.
  37. 38. Mahony, E. (2017). Opening Spaces of Resistance in the Corporatized Cultural Institution: Liberate Tate and the Art Not Oil Coalition. Museum and Society, 15 (2), 126-141.
  38. 39. Mark, D. C. (2016). Axel Honneth, The Struggle for Recognition. The Oxford. Handbook of Classics in Contemporary Political Theory. Edited by Levy, Jacob T. 1-18.
  39. 40. Memou, A. (2018). Activism and the Tate. Third Text, 31(5-6), 619-63.
  40. 41. Montagnino, Fabio Maria. (2018). “Joseph Beuys’ Rediscovery of Man–Nature Relationship: A Pioneering Experience of Open Social Innovation”, Open Innov. Technol. Mark. Complex. 2-7.
  41. 42. Motion, J. (2019). Undoing art and oil: an environmental tale of sponsorship, cultural justice and climate change controversy. Environmental Politics, 28(4), 727-746.
  42. 43. Petherbridge, D. (2011). Introduction: Axel Honneth’s project of critical theory. In Axel Honneth: Critical Essays, 1-30. Brill.
  43. 44. Perovich, L J. (2018). Environmental art: A path to civic progress in a time of policy retreat in the United State. Cogent Arts & Humanities, 5(1), 1523269.
  44. 45. Rahmani, A. (2014). Fish Story Memphis: Memphis is the center of the world. Journal of Environmental Studies and Sciences, 4, 176–179.
  45. 46. Rahmani, A. (2019). The Music of the Trees: The Blued Trees Symphony and Opera as Environmental Research and Legal Activism. Leonardo Music Journal, 29, 8-13.
  46. 47. Schlosberg, D. (2001). “Three Dimensions of Environmental and Ecological Justice”, ECPR Joint Sessions Institute of Political Studies. Grenoble. Panel: The Global Ecological Crisis and the Nation-State: Sovereignty, Economy and Ecology.
  47. 48. Schlosberg, D. (2009). Defining Environmental Justice: Theories, Movements, and Nature. New York: Oxford University Press.
  48. 49. Smith, M. R. (2019). Strange Brew: Art, Protest, and the Anti-Fracking Movement. Afterimage, 46(1), 3-16.
  49. 50. Shipley, L., & Moriuchi, M. Y. (Eds.). (2022). The Routledge Companion to Art and Activism in the Twenty-First Century. Taylor & Francis.
  50. 51. Tate, Liberate. (2012). Disobedience as performance. Performance Research, 17(4), 135-140.
  51. 52. Tate Papers no.17, https://www.tate.org.uk/research/tate-papers/17/to-the-ends-of-the-earth-art-and-environment.
  52. 53. Thomas, M. P. (2020). Activism as a Platform for Modern Art. Idosr Journal of Current Issues in Social Sciences [online], 6(1), 21-26. Available from:
  53. 54. von Lucke, Franziskus. (2017). “O Justice, Where Art Thou? Developing a New Take on Climate Justice”, GLOBUS Research Paper. 1. DOI: 10.2139/ssrn.2946158.
  54. 55. Weintrau, Linda. (2012). To Life! Eco Art in Pursuit of a Sustainable Planet. 56. Wolff, J. (1993). Aesthetics and the sociology of art. Ann Arbor: University of Michigan Press.
نشریه هنرهای زیبا: هنرهای تجسمی
دوره 28، شماره 2
تیر 1402
صفحه 31-43

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار