شناسایی اصول اجرایی در طراحی مشارکتی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 هیات علمی دانشگاه الزهرا

2 دانشجوی دکتری پژوهش هنر، دانشکده هنر دانشگاه الزهرا.

چکیده

طراحی مشارکتی به عنوان رویکردی کاربردی در حوزۀ طراحی، همواره با چالش‌های فراوان درگیر بوده است. به‌طوری که حجم وسیعی از مطالعات، به معرفی روش‌های جدید در این زمینه پرداخته‌اند. اما با وجود این گستردگی در پژوهش‌ها، نگارندگان در مرور منابع، به پژوهش جامعی که با هدف دسترسی به مجموعه‌ای یکپارچه از شیوه‌ها یا اصول انجام گرفته باشد، دست نیافتند. به همین دلیل سوال اصلی این پژوهش، در رابطه با شناسایی اصول اساسی در اجرای یک پروژۀ طراحی مشارکتی و بررسی ارتباط بین این اصول است. این مطالعه با هدف رسیدن به تفسیری جدید و یکپارچه در این زمینه قصد دارد تا با مطالعه‌ای کیفی به روش فراترکیب، مجموعه‌ای از اصول کلی برای پیاده‌سازی رویکرد طراحی مشارکتی ارائه دهد. 8 مقوله‌ای که با ترکیب و تفسیر یافته‌های مطالعات منتخب، از طریق سه مرحله کدگذاری شامل کدگذاری باز، محوری و انتخابی، به عنوان اصول اجرایی بدست آمد، عبارتند از: شفاف‌سازی مشارکت، توانمندسازی مشارکت‌کنندگان، بسترسازی مشارکت، متناسب‌سازی اجزای مشارکت، تحریک مشارکت، عدالت در مشارکت، مدیریت نتایج مشارکت و مشارکت پایدار. در انتها ارتباط مفهومی بین این مقولات بررسی و هشت نوع ارتباط مشخص بین مقوله‌ها شناسایی شد. همچنین با ارائۀ مثال‌هایی از پروژه‌های مشارکتی انجام شده، کاربرد و زمینه‌های استفاده از هشت مقولۀ پیشنهادی، توضیح داده شد.

کلیدواژه‌ها