پدیدار شناسی تصویر هنری در نقاشی معاصر-( شناخت نقاشی معاصر بر مبنای نظریۀ تصویر شعری گاستون باشلار)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه ارتباط تصویری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، تهران، ایران

2 گروه آموزش هنر، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تکریت، صلاح الدین، عراق

چکیده

این تحقیق به مطالعۀ پدیدارشناسی تصویر هنری در نقاشی معاصر بر اساس نظریۀ تصویر شعری گاستون باشلار می‌پردازد. هدف آن تبیین پدیدارشناسی تصویر هنری معاصر در آفرینش، وجود و تعالی آن است و مبتنی بر سه محور می‌باشد؛ نخست به آفرینش تصویر هنری، به‌عنوان ترکیبی از عینیت و ذاتیت، می‌پردازد. سپس تصویر هنری را کوششی برای هستی‌شناسی مستقیم می‌پندارد، سپس به بررسی وجود آن به عنوان کوششی برای پدیدارشناسی روح می‌پردازد. نتایج بحث چنین است: 1. پیدایش تصویر هنری حاصل تبادل وظائف بین ماده و اندیشه (عینیت و ذاتیت) است؛ یعنی پدیدارگرایی و تصویر هنری معاصر، هم‌ذات‌پنداری بین تعبیر و معنا است. 2. تصویر هنری معاصر، اتفاق لحظه‌ای و اوج آگاهی و کوشش در جهت هستی‌شناسی مستقیم است؛ مستقل از قانون علیت؛ ارتباط بین تصویر هنری جدید و صورت مثالی ناخودآگاه آن، علّی نیست؛ نه جای‌گزین ساده‌ای برای واقعیت عینی است و نه نماد آن؛ تصویر هنری تبیین می‌کند، زیرا بدون تاریخ است؛ اما نمادگرایی تأکید می‌کند، زیرا مملو از تاریخ است. 3. نقاشی معاصر بیش‌تر بر پدیدارگرایی روح تمرکز می‌کند تا برپدیدارگرایی عقل؛ زیرا ناخودآگاه، منشأ آگاهی و مقدم بر آگاهی و نیز دارای ماهیتی پدیدارشناختی است؛ یعنی مادۀ اثر هنری در آن واحد همان علت مادی و صوری است.

کلیدواژه‌ها


باشلار، غاستون (1991)، شاعریة أحلام الیقظة علم شاعریة التأملات الشاردة، ترجمة: جورج سعد، مجد المؤسسة الجامعیة للدراسات والنشر والتوزیع، ط1، بیروت.
باشلار، غاستون (1995)، شعلة قندیل، ترجمة: خلیل أحمد خلیل، مجد المؤسسة الجامعیة للدراسات والنشر والتوزیع، ط1، بیروت.
باشلار، غاستون (2006الف)، الحق فی الحلم، ترجمة: سلام عید، غاستون باشلار– مقالات، منشورات وزارة الثقافة فی الجمهوریة العربیة السوریة، ط1، دمشق.
باشلار، غاستون (2006)، جمالیات المکان، ترجمة: غالب هلسا، مجد المؤسسة الجامعیة للدراسات والنشر والتوزیع، ط6، بیروت.
باشلار، غاستون (2007)، الماء والأحلام – دارسة عن الخیال والمادة، ترجمة: علی نجیب إبراهیم، تقدیم: أدونیس، المنظمة العربیة للترجمة، ط1، بیروت.
باشلار، غاستون (2010)، جدلیة الزمن، ترجمة: خلیل أحمد خلیل، مجد المؤسسة الجامعیة للدراسات والنشر والتوزیع، ط1، بیروت.
بودریار، جان (2008)، المصطنَع والاصطناع، ترجمة: جوزیف عبد الله، مراجعة: سعود المولى، المنظمة العربیة للترجمة، ط1، بیروت.
تریکی، رشیدة (1992)، الحداثة و الاختلاففیالرسم، ترجمۀ محمد علی الکبسی، التریکی، فتحی و رشیدة التریکی، فلسفةالحداثة، مرکز الانماء القومی، بیروت.
دوارن، جیلبیر (1994)، الخیال الرمزی، ترجمة: علی المصری، مجد المؤسسة الجامعیة للدراسات والنشر والتوزیع، ط2، بیروت.
دوبری، ریجیس (2002)، حیاة الصورة وموتها، ترجمة: فرید زاهی، أفریقیا الشرق، المغرب.
مولر، جوزیف أمیل (1988)، الفن فی القرن العشرین، ترجمة: مهاة فرح الخوری، دار طلاس للدراسات والترجمة والنشر، ط1، دمشق.
هویغ، رنیه (1978)، الفن تأویله وسبیله – ج2 (من الفن القوطی إلى القرن العشرین)، ترجمة: صلاح مصطفى، منشورات وزارة الثقافة والإرشاد القومی، دمشق.
 
 
Honour, Hugh & John Fleming (2009), A World History of Art, Laurence King Publishing Ltd, Reversed seventh edition, UK.
Ruhrberg, Karl (2005), Art of the 20th Century, Volume I – Painting, Edited by Ingo F. Walther, TASCHEN, USA.
The 20th Century Art Book (2001), PHAIDON, First published 1996, London – New York.
Thompson , Jon (2008), How to Read a Modern Painting – Understanding and Enjoying the Modern Masters, Thames & Hudson Ltd , First published in the United Kingdom in 2006.