عکس‌های جوئل پیتر ویتکین و ناخودآگاه جمعی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه عکاسی، دانشکده هنرهای تجسمی، دانشگاه هنر، تهران، ایران

2 گروه عکاسی، دانشکده هنرهای تجسمی،دانشگاه هنر، تهران، ایران

چکیده

عکاسی جوئل پیتر ویتکین از مرگ، ناقص‌الخلقه‌ها، دوجنسه‌ها و ... در کنارِ بازگوییِ خاطراتی غریب از کودکی‌ از زبانِ خودِ ویتکین، همواره ذهنِ منتقدان را به سمتِ نوشتنِ تحلیل‌های روان‌کاوانه‌ی فرویدی و مبتنی بر زندگیِ شخصی بر آثار او کشانده‌است. اما هدف این مقاله کنار زدنِ این‌گونه تحلیل‌ها و بررسی این فرضیه بوده که دلیل تکرارهای ناخودآگاهِ این درونمایه‌ها در آثار ویتکین را نه در زندگیِ شخصی او بلکه در ناخودآگاهِ جمعیِ بشر می‌توان یافت. یکی از نمودهای بارزِ ضمیرناخودآگاه جمعیِ بشر اساطیر هستند، بنابراین این‌کار از طریق یافتنِ همسانیِ میان درونمایه‌های موردِ علاقه‌ی ویتکین و درونمایه‌های اسطوره‌ای کهن انجام گرفته‌است. این پژوهش کار خود را با بررسی عکس‌های ویتکین از اسطوره‌ها و یافتن ارتباط میان آن‌ها و درونمایه‌های تکرارشونده در آثار او آغاز می‌کند. سپس با کنار هم قرار دادنِ درونمایه‌های تکرارشونده، در عکس‌هایی از ویتکین که در ظاهر بی ارتباط با اسطوره‌ها هستند حضور پنهان اسطوره‌های کهن را می‌کاود. پژوهش، کیفی و روش تحقیق تحلیلی بوده است و نتایج نشان داده‌است که درونمایه‌های تکرارشونده در آثار ویتکین در کنار یکدیگر با یک شبکه‌ی اسطوره‌ای شباهت و تطابق دارند بنابراین تأثیر ضمیر ناخودآگاه جمعی بر آثار عکاسی ویتکین اثبات شده و دریچه‌ی تازه‌ای برای تحلیل آثار او را می‌گشاید.

کلیدواژه‌ها


بولن، جین شینودا (1388) . نمادهای اسطوره ای روانشناسی مردان . ترجمه مینو پریانی و پرتو پارسی ، نشر آشیان، تهران.
پائولی، لاری(1394).صحنه‌آرایی در عکاسی.ترجمه داریوش و مریم عسگری ، نشر شورآفرین، تهران.
توکلی، سامان (1389). مصاحبه : نگاهی روان کاوانه به عکس های جوئل پیتر ویتکین . فصلنامه عکاسی خلاق ، شماره 23-24 ، تابستان و پاییز 1389، صص 105-  111 .
رحیمی، عباس ( 1387) . زیبایی شناسی مرگ در آثار جوئل پیتر ویتکین . مجله عکس ، شماره 261 ، صص 40- 43.
رنجبر فرشمی، زهرا (1389). روان شناسی ( روان کاوی ) تصویر عکاسانه با توجه به آثار جوئل-پیتر ویتکن . ارشد عکاسی ، دانشکده هنرهای تجسمی ، دانشگاه هنر تهران.
شوالیه ، ژان(1385). فرهنگ نمادها اساطیر ، رؤیاها ، رسوم و ...، جلد 4 ، ترجمه و تحقیق سودابه فضایلی ، انتشارات جیحون، تهران.
شوالیه ، ژان ( 1387) . فرهنگ نمادها اساطیر ، رؤیاها ، رسوم و ...، جلد 5  ، ترجمه و تحقیق سودابه  فضایلی ، انتشارات جیحون ، تهران.
عوض پور ،بهروز؛ محمدی خبازان ، سانیا و سهند ( 1397) . روان اسطوره شناسی : فرهنگ روان رنجوری‌های اسطوره‌ای ، نشر سخن، تهران.
کمپبل ، جوزف (1384) . قهرمان هزار چهره . ترجمه شادی خسرو پناه ، نشر گل آفتاب، مشهد.
گزگین ، اسماعیل(1397).اسطوره شناسی هنر . انتشارات علمی وفرهنگی، تهران.
محمدی ، آرام (1386). بعد از تصویر : بررسی مفهوم فراتصویر در عکاسی پست مدرن . ارشد عکاسی ، دانشکده هنرهای تجسمی ، دانشگاه هنر تهران.
مورا ، ژیل ( 1389) . کلمات عکاسی. ترجمه حسن خوبدل و کریم متقی ،حرفه نویسنده، تهران.
ناکلین، لیندا ( 1385) . بدن تکه تکه شده : قطعه به مثابه استعاره ای از مدرنیته. ترجمه مجید اخگر،حرفه هنرمند، تهران.
نوریان، هوتن(1388).عکاسی صحنه‌آرایی شده‌ی معاصر ایران . کارشناسی ارشد عکاسی ، دانشکده هنرهای تجسمی، دانشگاه هنر تهران.
وارنر، رکس(1389) . دانشنامه اساطیر جهان، ترجمه ابوالقاسم اسماعیل پورمطلق، نشر اسطوره، تهران.
ولز، لیز(1390) عکاسی درآمدی انتقادی . ترجمه سولماز ختایی لر ویدا قدسی رائی مهران مهاجر محمد نبوی ، انتشارات مینوی خرد، تهران.
ون درن کوک، فرانک ( 1395) عکاسی نمایی از مدرنیسم. ترجمه غلامحسین فتح الله نوری،حرفه هنرمند،تهران.
یونگ، کارل گوستاو (1390) روانشناسی و کیمیاگری. ترجمه پروین فرامرزی ، انتشارات آستان قدس رضوی، مشهد.
Metaxatos , Despina ( 2004) . the spiritual body : regression and redemption in the work of joel peter witkin . master of fine arts ,school of architecture and fine arts ,  the university of western Australia.
Millett ,ann(2008).performing amputation : the photographs of joel-peter witkin , Text and performance quarterly, volume 28 issue 1, 8 (January 2008), pp 8-42.
Olguin , Salvador(2012). Beyond horror : taking pictures of dead in mexico . revista sans soleil-estudios de imagen , no 4 , 2012 , p 182-195.
Van deren coke , frank(1985) . introduction joel peter witkin forty photograph . San Francisco Museum of Modern Art.
Witkin , joel-peter( 1997) . Danse Macabre . Aperture , no 149 , fall 1997 , pp 36-39.